خورشت کنگر یکی از غذاهای خوشمزه و مقوی ما ایرانی ها می باشد. از آنجایی که کنگر در فصل بهار می روید، در نتیجه می توان از این خورشت به عنوان یک غذای فصلی نام برد. گر چه امروزه خانم های کدبانو کنگر را فریز کرده و در تمام فصول سال از خوردن این غذای لذیذ لذت می برند. خورشت کنگر از ترکیب گیاه کنگر، گوشت و سبزیجات معطر طبخ می شود. پاک کردن کنگر کمی سخت است زیرا این گیاه دارای تیغ های بزرگی می باشد که باید همه آن ها را جدا کرد.
این خورشت را معمولا با گوشت قرمز درست می کنند، اما می توانید آن را با گوشت مرغ و بوقلمون نیز درست کنید. در یک روش داخل خورشت کنگر سبزی های معطر و لپه می ریزند. اما در بعضی مناطق همچون کرمانشاه این مواد غذایی را حذف می کنند. به هر حال هر روشی که برای پخت کنگر انتخاب کنید مطمئن باشید در پایان یک خورشت عالی خواهید داشت. . در ادامه شما را با طرز تهیه خورشت کنگر و همچنین خواص این گیاه کوهی آشنا می کنیم.
مواد لازم برای تهیه خورش کنگر
کنگر: ۶۰۰ گرم
گوشت خورشتی: ۴۰۰ گرم
پیاز: ۲ عدد
جعفری: ۱۰۰ گرم
نعناع: ۵۰ گرم
لیمو عمانی: ۲ عدد
رب گوجه فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
روغن مایع: به میزان لازم
نمک، زردچوبه و فلفل سیاه: به مقدار لازم
دستور پخت خورشت کنگر
برای پخت خورشت کنگر اول باید پیازها را پوست گرفته و نگینی خرد کنید. سپس یک قابلمه مناسب آورده و مقداری روغن داخل آن بریزید و پیازها را تفت دهید. وقتی پیازها طلایی و نرم شدند گوشت را که از قبل شسته اید به پیازها اضافه کنید تا رنگ گوشت تغییر کند و کاملا سرخ شود. وقتی گوشت ها سرخ شدند رب گوجه فرنگی و زردچوبه را اضافه کرده و خوب تفت دهید تا بوی خامی رب از بین برود.
سپس ۴ پیمانه آب به گوشت اضافه کنید تا خوب بپزد. هنگامی که گوشت شما در حال پختن است نوبت پاک کردن و آماده کردن کنگر می باشد. تیغه های کنگر را با یک چاقو پاک کنید و سپس آن ها را داخل یک ظرف بزرگ آب بریزید و خوب بشویید تا گل های روی آن پاک شود. پس از تمیز شدن کنگر ها می توانید آن ها را اندازه دلخواه خرد کنید. اگر کنگرها خیلی بلند نباشند می توانید آن ها را همانطور سالم گذاشته و داخل خورش استفاده کنید.
در ادامه نعنا و جعفری را پاک کرده و بشویید. وقتی آب سبزی خشک شد آن ها را خرد کنید. سپس یک تابه بیاورید و مقداری روغن داخل آن بریزید و کنگر و سبزی های خرد شده را تفت دهید. دقت کنید که آن ها را نسوزانید. هنگامی که گوشت نیم پز شد کنگر و سبزی ها را به خورشت اضافه کنید. در نهایت لیموها را به خورشت اضافه کرده و بگذارید تا خورش جا بیافتد. برای اینکه تلخی لیموها گرفته شود با چنگال آن ها سوراخ کرده و داخل یک کاسه آب گرم به مدت ۳۰ دقیقه بگذارید.
در ده دقیقه آخر پخت نمک و فلفل سیاه را به خورشت اضافه کنید. خورشت کنگر شما آماده است. می توانید آن را داخل ظرف مورد نظر سرو کرده و با پلو میل نمایید. طبق تجربیات، گاهی اوقات کنگرها سفت بوده و اگر در اواسط پخت به خورش اضافه شوند خوب نمی پزند. در این صورت از همان ابتدا و به همراه گوشت کنگر را نیز اضافه می کنم. همچنین اگر لپه نیز داخل خورش بریزید غذای خوشمزه تری خواهید داشت.
همیشه سعی کنید برای تهیه انواع خورشت ها از جمله خورشت کنگر حرارت گاز شما ملایم باشد تا مواد داخل آن کاملا مغز پخت شوند و خوب جا بیافتد.
برخی افراد سبزی را از مواد اولیه خورشت کنگر حذف می کنند. به اصطلاح خورشت را قرمز و شبیه قیمه درست می کنند. برخی دیگر نیز برای اینکه از تیغ های کنگر در امان باشند آن را چرخ درشت می کنند. در هر صورت می توان گفت طرز تهیه خورشت کنگر تا حد زیادی نیز سلیقه ای است. اما چارچوب آن ثابت است.
نکاتی که در تهیه خورشت کنگر باید در نظر داشته باشید
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم خورشت کنگر را با گوشت قرمز و مخصوصا گوشت گوسفندی تهیه می کنند. اما اگر گوشت قرمز برای شما ضرر دارد نگران نباشید چون طعم این خورشت با مرغ نیز عالی می شود. اگر این خورشت را با مرغ درست می کنید باید از همان ابتدای پخت کنگر و سبزی ها را اضافه کنید. زیرا زمان پخت خورشت کنگر با مرغ کمتر می شود. اگر طرفدار طعم های ترش هستید می توانید مقداری گوجه سبز، آلو یا غوره داخل این خورشت بریزید. اما این موارد جز دستور اصلی به حساب نمی آید.
خواص گیاه کوهی کنگر
اکنون که طرز تهیه خورشت کنگر را یاد گرفته اید بد نیست اطلاعاتی نیز درباره خواص این گیاه خودروی کوهی داشته باشید. گیاه کنگر از گیاهان نوبرانه فصل بهار بوده و خواص درمانی بسیاری دارد. عصاره برگ و ریشه این گیاه کوهی، از رسوب چربی در رگ ها جلوگیری می کند. کنگر برای درمان یرقان، سوئ هاضمه، ناراحتی های معده، بی اشتهایی و یبوست بسیار مفید است. همچنین از کبد در برابر سم های شیمیایی نگهداری می کند. از این رو از دانه های آن داروهایی برای درمان بیماری های کبد تولید و وارد بازار شده است.
طبیعت کنگر گرم و خشک است از این رو آن را با ماست می خورند. در ضمن خوردن کنگر به افرادی که دارای طبیعت گرم هستند بسیار توصیه می شود. اگر به خوردن کنگر عادت کنید به شما در هضم غذا کمک کرده و اشتهایتان را افزایش می دهد. سینارین یک ماده دارویی است که در عصاره برگ کنگر می باشد و باعث پایین آمدن کلسترول خون می شود. از این رو خوردن کنگر برای کسانی که دچار بیماری قلبی شده اند نیز بلامانع است.
بسیار جالب است که بدانید یکی دیگر از کاربردهای کنگر، استفاده از آن در تولید پنیر می باشد. این سبزی کوهی با آنزیم هایی که دارد می تواند شیر را لخته کرده و پنیر درست شود. داخل کنگر یک کربوهیدرات به نام اینولین وجود دارد که خاصیت روان کنندگی دارد. همچنین این کربوهیدرات باعث کاهش باکتری های مضر و افزایش باکتری های مفید در روده می شود. در حقیقت سلامت روده را بالا می برد و خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش می دهد.
لازم به ذکر است که زنان باردار، کودکان و کسانی که مشکل حاد کبدی یا کلیوی دارند از خوردن بیش از حد کنگر پرهیز کنند. همچنین کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند و همچنین افرادی که به سینارین حساسیت دارند از خوردن کنگر خودداری کنند.
